Kunstenaars Dirk en Jaap Oudes belicht

     Abraham   Tekening Jaap Oudes   Jaap Oudes (1926-1998) werd geboren in 1926 in Alkmaar als enige zoon van Dirk Oudes en Ali de Boer. Van jongs af werd hij door zijn vader gestimuleerd te gaan tekenen. 'Je hoeft niet naar een academie om het te leren', zou die gezegd hebben. Als autodidact is Jaap zijn hele leven blijven tekenen, bijna altijd met potlood en kleurpotlood. Hij was lange tijd lid van de kunstenaarsvereniging “ Doorwerken” in Alkmaar. In tegenstelling tot Dirk Oudes, die invloeden van bekende schilders toeliet tot zijn eigen verbeeldingswereld, keek Jaap Oudes hoofdzakelijk naar voorbeelden uit de volkskunst. De verhalen van Felix Timmermans en andere Vlaamse vertellers inspireerden hem. Vanaf 1954 bezocht Jaap ook graag steden en dorpen in Vlaanderen. Als vanzelf raakte hij op het spoor van Brueghel. De wereld die hij tekende was nostalgisch, kinderlijk, feestelijk en fantastisch op het surrealistische af . Kermissen, volksfeesten en...

Het werk van Jaap Oudes wordt beheerst door indrukken uit zijn jeugd die hij opdeed in het Noord-Hollandse Oudorp . In dit kleine dorp, omringd door groene weiden met grazende koeien, werd hij geboren en is er getogen. Hier ontwikkelde hij zijn voorliefde voor het boerenleven, wat resulteerde in taferelen vol folklore, vrolijke volksfeesten en kleurige klederdrachten. Als bewonderaar van Pieter Breugel de Oude (Boerenbreugel ), trad hij   hiermee als vanzelfsprekend in diens voetsporen. Boerenbreugel Jaap Oudes leefde in roerige tijden. Eerst waren er de karige crisisjaren die werden gevolgd door de tweede wereldoorlog. Daarna kwamen de jaren van verzuiling en de turbulente zestiger jaren. Het leek allemaal aan Jaap voorbij te gaan. Hoewel hij niet blind was voor maatschappelijke ontwikkelingen liet hij zich niet meeslepen door politieke, sociale of filosofische standpunten. Jaap Oudes vond zijn vermaak in het observeren van de boerenbevolking. Zijn voorstellingen zijn gevuld met v...

  De kunstenaar Jaap Oudes (1926-1998) was een bijzondere man, in meerdere opzichten. De Alkmaarder heeft regelmatig in Waterland gewerkt, kunstwerken vol herkenbare details.   Jaap Oudes was autodidact en werd al van kindsaf aan gestimuleerd door zijn vader, kunstschilder Dirk Oudes. “Je hoeft niet naar een academie om het te leren”, zou hij tegen zijn zoon hebben gezegd. Jaap Oudes liet zich met name inspireren door de volkskunst en het dagelijks leven. Hij heeft vooral met potlood en kleurpotlood gewerkt. De tekeningen zijn een mengelmoes van vaak herkenbare gebouwen, volksfeesten en details uit de lokale volkscultuur. Regelmatig terugkerende thema’s zijn onder andere molens, kerken, kermissen, vissers, boeren, water en klederdrachten. Jaap Oudes heeft veel getekend in Noord-Holland, waaronder in Waterland, en Vlaanderen, maar ook in Frankrijk, Spanje en Portugal. Waar hij ook kwam, hij maakte ter plekke schetsen die hij thuis uitwerkte. Jaap Oudes heeft een prachtig, omv...

  Tekening met op de achtergrond het Klein begijnhof te Leuven en op de voorgrond een standbeeld van “Jan Petrol”. door Jaap Oudes. Detail 1. Standbeeld Jan Petrol. Dit is voor Jaap Oudes nog een rustige tekening. In zijn tekeningen vertelt hij vaak verschillende verhalen. Links zien we een violist en rechts een figuur met een hoorn. Kennelijk is er ook iets wat met muziek te maken heeft. Verder zien we een aantal figuren die met hun olie of petroleumlamp naar Jan Petrol gaan, zelfs in de lucht. Ook zien we begijntjes in de tuin aan het werk. Detail 2. Hier zien we Pallieter (alsJaap Oudes) het verhaal vastleggen. In de verhalenbundel van de verhalenverteller Rien van Meensel “Als de straten en stenen zouden spreken”. Komen wij  de naam “Gust Petrol” alias August Peeters,tegen.. Tekst: “Een gekend figuur in de Mannenstraat was Gust Petrol ” Hij werd zo genoemd omdat hij in de week met petroleum ventte voor de verlichting. Hij had een stoompaardenmolen op de kermis aan de Steen...

  Tekening “Kaasmarkt Alkmaar. Jaap Oudes heeft de Waagtoren in de bloemetjes gezet. In de lucht komen boeren en boerinnen in paardensjezen toegesneld. Onder komen ook weer boeren en boerinnen in paardensjezen kaas brengen. Ook per boot hier een boot genaamd “De Zoip” wordt kaas aangevoerd. Verder zien we ook Dirk Oudes de vader van Jaap die met een blauwe berrie kaas vervoert. Hij heeft zijn bijpassende blauwe hoed afgenomen. Dirk Oudes is in de tekeningen van Jaap Oudes altijd te herkennen aan zijn kruintje. Maar we zien ook Pallieter uit Lier die een pint waarschijnlijk “Lierse Caves” komt aanreiken. Jean Passant, oktober 2021  

  Met deze bijdrage wil ik aangeven hoe de paarden zoals Jaap Oudes die tekenden, zijn ontstaan.   Jaap Oudes was gek op de kermis en in het bijzonder op de Paardenmolens en Stoomcarrousels zo vertelde ons Jan Boots , directeur van de Nederlandse  Kermisbond  NKB. Jan Boots die Jaap Oudes goed gekend heeft vertelde ons dat hij hem regelmatig heeft ontmoet bij een kermis waarbij  het hem was opgevallen dat Jaap altijd te vinden was bij draaimolens, paardenmolens en stoomcarrousels. Het werk van Jaap Oudes overziende blijkt dan ook dat hij hier veel aandacht voor had. Wat dan bij het bestuderen van de tekeningen opvalt is de gelijkenis van de paarden van Jaap Oudes met kermispaarden. Het kermispaard staat model voor een paard zoals Jaap Oudes die ziet en wil weergeven in zijn tekeningen. Deze constatering past in het beeld welke voor ons over Jaap Oudes steeds meer duidelijk wordt.  Het kermispaard staat symbool voor een plezierige, kinderlijke en werve...

  Charlot zal ik met een Moor* doen trouwen, en dan zullen haar kinderen begijntjes worden, zwarte begijntjes. (Zin uit het boek Pallieter vertaald uit het Vlaamse dialect van Felix Timmermans en hoofdthema in deze tekening Vooraf .   Pallieter  is een streekroman van de Vlaamse schrijver en dichter  Felix Timmermans gepubliceerd in 1916. De roman is vernoemd naar zijn hoofdpersonage Pallieter, een levensgenieter die leeft onder het motto ‘pluk de dag’. Het boek vertelt het verhaal van de levenslustige Pallieter die met zijn huishoudster Charlot in het idyllische Lier woont. Dag in dag uit begeeft hij zich in de Netevallei waar hij zorgeloos geniet van het paradijselijke landschap. Pallieter trouwt met Marieke. Hun jonge huwelijksliefde beleven Pallieter en Marieke in een huwelijksschuit. Samen blijven ze nog in het Netheland wonen, tot Pallieter de uitbundige vader wordt van een drieling. Dan trekt het jonge gezin samen met Charlot de wijde we...

De boer. De personages in het werk van Jaap Oudes zijn meestal stereotiepen zoals de boer, de bakker, de dominee, de pastoor, de monnik etc..   Inleiding. Bij hetbestuderen van “de boer” in de werken van Jaap Oudes wordt duidelijk hoe het “boerenleven” grote indruk op hem heeft gemaakt en dat dit onlosmakelijk aan zijn denken en doen in artistieke zin aan hem verbonden is. De basis ligt in de familiesfeer waarin hij ophroeide. Zijn vader en opa waren opkopers die veel door het platteland van Noord-Holland reisden, waren goede  vertellers van hetgeen zij onderweg tegenkwamen. Zij hadden gevoel en ook plezier in de plattellandshumor zoals zij dat ervaarden.  Aangevuld met de nodige fantasie wisten zij hier smeuige verhalen van te maken die bij thuiskomst in de huiselijke sfeer weren verteld. Met zijn moeder (boerendochter) maakte hij in zijn jonge jaren lange wandeltochten door Noord-Holland. Zij wandelde niet alleen door het platteland maar bezochten ook kermissen,en mark...