Koos Stikvoort in zijn werkplaats door Dirk Oudes

 

DIRK OUDES

Koos in zijn werkplaats jaren '60 olieverf op paneel 47,5 x 42,5 cm Stedelijk Museum Alkmaar. Tekst Rob Smoders. Is opgebpmen in boek Dirk Oudes, Een kinderlijke natuur met fantasie en talent begaafd. Door Rob Smolders.

De Koos uit de titel van dit schilderij is Koos Stikvoort, die als getalenteerde jongeman de kunstacademie van Antwerpen mocht bezoeken, maar later noodgedwongen het vak van kuiper uitoefende dat hij van zijn vader had geleerd. Zijn zaak was gevestigd aan de

Achterdam nummer 10, het pand dat de linkerhelft beslaat van het schilderij dat Dirk Oudes in de jaren vijftig maakte. Stikvoort schilderde er ook, zoveel als de tijd het toestond. In de jaren dertig, toen Oudes belangstelling begon te tonen voor de schilderkunst, had hij het een en ander opgestoken van zijn vriend met zoveel meer ervaring en scholing.

Stikvoort had op de andere leden van de schildersvereniging Doorwerken wel wat voor. Niet alleen had hij een officiële kunstopleiding afgemaakt, hij had een eigen expositie gehad in het museum van Alkmaar in 1935 en een jaar later meegedaan met De Onafhankelijken in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Van de Alkmaarse middenstanders die in hun vrije tijd schilderden, genoot Stikvoort de meeste erkenning als kunstenaar. In een interview mocht hij later dan ook opmerken: ' (...) ik voelde me schilder; ik stond alleen maar in de winkel, omdat ik toch moest leven.'

Oudes heeft met dit schilderij een eerbetoon gebracht aan een bescheiden collega. Stikvoort is als een donkere schim te zien in zijn kuiperswerkplaats, terwijl buiten een kar met paard klaarstaat om koopwaar weg te brengen. Zo schilderachtig en kleurrijk als het pand aan de Achterdam hier lijkt, was het in werkelijkheid niet. Oudes heeft, om een beter zicht te krijgen op de gevel en de openstaande deur, de straat als het ware opengebroken. Daarbij heeft hij de voorstelling levendiger gemaakt door alle rechte lijnen scheefte trekken ofte breken. De lange, smalle steeg heeft een typische Dirk Oudesopknapbeurt gekregen. Er is kleur en variatie in gekomen. Het lijkt wel alsof de voorste huizen plaats hebben gemaakt voor de schilder. Ook de wolkjes aan de hemel zijn hoekig geworden en hebben wat kleur gekregen. Oudes laat in zo'n schilderij , juist omdat het op een herkenbare plaats is gemaakt, zien dat het oog en de hand van de schilder wonderen kunnen verrichten. Wie dit schilderij in zich opgenomen heeft, bekijkt de Alkmaarse Achterdam nooit meer met dezelfde blik.

Jean Passant, november 2021