De monnik. Personages in het werk van Jaap Oudes.
(Detail uit tekening “Monnikendam”)
De monnik wordt in zijn
tekeningen bijna altijd vrolijk en ondeugend neergezet. Waar komt dat vandaan?
Het beeld is in het algemeen dat er met de monnik in het christendom iemand bedoeld wordt die omwille van het Koninkrijk Gods armoede, gehoorzaamheid en zuiverheid belooft,
Wie is Franciscus? (Uit: http://zustersclarissen3800.be/h-franciscus/)
Korte Levensschets van de H. Franciscus van Assisi
Franciscus werd geboren in 1182 in het mooie Italiaanse
Umbrië: het kleine stadje Assisi en behoorde tot het gewone volk, de minores of
minderen, vandaar ook meteen de naam van de orde die hij later sticht: de
fratres minores of mindere broeders omdat Franciscus later ontdekte dat juist
deze minderen, vooral dan de allerarmsten, de dragers zijn van Gods beloften.
Franciscus had een eerzuchtige vader, die een kleine handel begon in stoffen en
zo mee stapte in de opkomende handel om veel geld wilde verdienen. Hij stuurde
zijn zoon naar de parochieschool. Daar leerde Franciscus lezen en schrijven,
iets dat helemaal niet zo vanzelfsprekend was in die tijd.
Zodra hij 14 jaar werd, werd Franciscus opgenomen in de
gilde van kooplieden en als voortrekken van zijn vrienden gaf hij graag
veel geld uit van zijn vader voor eet-en drinkgelagen. Daardoor en omdat hij
een innemende en sympathieke jongeman was die graag plezier maakte, werd hij
gekozen tot leider van het jeugdige gezelschap dat tot ’s avonds door de
straten van Assisi en op de markt uitbundig feestvierde.
Veel verhalen over Franciscus getuigen dan ook van
zijn vrolijkheid; “vrolijke Frans”.
Maar ook een verhaal als van Franciscus en de
vogels verleidde hem er toe om hier enkel schetsen van te maken.
Op een dag trok Franciscus samen met enkele broeders
door het dal van Spoleto. Ze kwamen bij een plek waar veel vogels graantjes
oppikte. Toen Franciscus het zag, liep hij enthousiast op hen af en groette ze
alsof het mensen waren. “Vrede voor jullie” riep hij. De vogels keken hem aan.
Ze vlogen niet weg. Het was alsof de vrede in Franciscus over hen kwam. Toen
vroeg hij aan de vogels: “Willen jullie soms luisteren naar het woord van God?”
Daarna sprak hij hen toe en besloot met de woorden; “Broeder vogels, jullie
moeten jullie schepper loven en altijd van hem houden. Want hij gaf jullie
veren als kleding en vleugels om te vliegen en verder alles wat jullie nodig
hebben. Hij gaf jullie vrije, zuivere lucht als verblijfplaats. Jullie zaaien
niet en maaien niet. En dat hoeft ook niet. Want zonder dat jullie er iets voor
hoeven te doen, beschermt hij jullie en regelt alles voor jullie.
Toen begonnen de vogels hun hals te rekken, hun
vleugels te strekken, hun snavel te openen en naar Franciscus te kijken. Die
wandelde tussen hen rond, terwijl hij met zijn pij langs hun kopjes en lijfjes
streek. Daarna zegende hij hen en zei dat ze gerust mochten wegvliegen.
Dit gebeuren gaf een nieuwe wending aan zijn leven.
Vanaf die dag ging hij met alle andere schepsels om
als zusters en broeders.
Jaap Oudes en zijn monniken.
Liefde voor eten- en drinkgelagen alsmede het
uitbundig feestvieren maakte voor Jaap Oudes Franciscus een figuur naar zijn
hart. Rekening houdende met het karakter van Jaap Oudes die altijd de zonnige
kant van het leven voorrang gaf, is dit goed aan te nemen. Hij lapt “De monnik die omwille
van het Koninkrijk Gods armoede,
gehoorzaamheid en zuiverheid belooft” aan zijn laars. Daar heeft hij even niets
mee te maken.
Jaap Oudes was een gemoedelijke Noord-Hollander
die zich in principe bezig hield met de zonnige kant van het leven. Dat vind je
terug in al zijn werken. Vrolijk, verhalend. kleurrijk en humoristisch. Jaap
was zelf als persoon wat we noemen “een prater”. En daar hij altijd positief
gestemd was was het prettig om met hem
om te gaan. Hij ging daarbij de wat serieuzere onderwerpen niet uit de weg. Maar
hij had ook een handigheid een gesprek snel om te buigen naar onderwerpen die
hem beter lagen.
De humor had hij van thuis uit meegekregen. Het
kenmerkende en net iets afwijkende van een persoon of groep personen werd
direct opgemerkt en min of meer karikaturaal vastgelegd. Zo ontstonden zijn
personages die zouden gaan acteren in zijn tekeningen.
De personages
in het werk van Jaap Oudes zijn meestal stereotiepen zoals de boer, de
bakker, de dominee, de pastoor, de monnik etc..
Nu het personage van de “Monnik”.
Opvallend is ook dat hij de monnik als een plezierige,
genietende en vaak ook als alcohol drinkende personage neer zette.
Enkele voorbeelden.
1.Detail uit de tekening “Feest in Zuid Limburg”
2. Detail uit tekening “Quatre Vache” met als locatie
het plaatsje Klemskerke, België.
3. Detail uit tekening “Mont Saint Michel” Frankrijk.
.jpg)
Reacties
Een reactie posten